niedziela, lutego 26, 2017

Małe wielkie tutu czyli krótka historia baletowej paczki

repetto.fr

Prawie kazda dziewczynka, bedac malym dzieckiem przezywa gleboka fascynacje baletowymi sterczącymi spódniczkami. Wlasnie te krótkie spódniczki stworzone z leciutkiej tkaniny, sa tak bardzo charakterystycznym i rozpoznawalnym przez największych laików, symbolem gracji tancerek klasycznych. Tiulowe spódniczki zarówno w wersji długiej jak i krótkiej sa zawsze marzeniem przyszłych balerin. 

Sylfidy

Pierwsze Tutu pojawia się pod koniec 1820 roku. Zostało zaprojektowane przez malarza Eugène Lami i jest adaptacja sceniczna modnej w tamtym czasie sukni balowej, która składa się z bufiastej spódnicy zlozonej z wielu warstw materiału zebranych  w tali. Pierwotnie siegala do kolan i bardzo szybko stala się kostiumem tancerek. Do jej popularności przyczyniła się słynna odtwórczyni glownej roli w balecie "Sylfidy" Marie Taglioni w 1832r. Zastosowanie do jej kostiumu zwiewnego materiału podkreslalo nierealnosc i ulotnosc postaci. Poeta Théophile Gautier pisał o Marie Taglioni, która tanczyla ubrana w zwiewne tutu ze "jest jak duch który rozpływa się wsrod mgieł".



Wildy

Długie tutu szybko zostało zaadaptowane jako kostium dla tancerek do roli Wild w balecie Giselle. Duchy młodych kobiet, które zmarły przed ślubem teraz nosza szerokie biale spódnice siegajace az do kostek. 


Tutu

Nowy kostium sceniczny, oficjalnie zaczęto nazywać "Tutu" dopiero w 1881r. Prawdopodobnie nazwa ta wziela się od slowa tiul (fr. tulle) z którego szyje się spódnice. Ale jak możemy przeczytać w "L'Encylo de la danseuse" (pl. Encyklopedia dla tancerek) wydawnictwa Plon z 2009 roku, istnieje tez druga mniej romantyczna historia powstania slowa "Tutu". To transformacja francuskiego slowa "cucul" (pl. głuptasek) oraz całego wyrażenia "pan-pan cucul" (pl. klapsy po pupie). Moze się nam to wydawać niesmaczne ale musimy pamietac, ze to byla epoka w której widzami zasiadającymi na widowni w operach i teatrach, bardzo często byli bogaci panowie, którzy chętnie zapewniali "opiekę" ubogim, najczesciej tancerkom. Ich randki odbywały się we foyer lub kulisach czasami nawet podczas antraktów. Co ciekawe te zwyczaje przetrwaly az do poczatkow lat 30 w XX wieku. 



Tutu się skraca

Pod koniec wieku XIX, tutu ulega skróceniu, ma to na celu dodanie swobody nogom tancerek oraz lepsza prezentacje walorów sylwetki tancerki. Dzieje się tak, nie tylko z powodu rosnącego kunsztu technicznego tancerek. Innym powodem bylo, oświetlenie gazowe jakie wtedy stosowano w teatrach. To bylo bardzo niebezpieczne dla tanczacych, w długich spódnicach kobiet. Słynną ofiarą pożaru w teatrze, byla obiecująca Emma Livry, która zmarła w wyniku poparzen po tym jak podczas przedstawienia od lampy gazowej zajal się jej kostium. (Jej to wlasnie poswiecony jest balet "Papilion" w choreografii Marie Taglioni do muzyki  Jacques Offenbacha)


Emma Livry w tytulowej roli Sylfidy (1862 rok)

W wieku XIX tutu jest biale lub ma odcien zlamanej bieli. Dopiero w wieku XX pojawiaja się paczki kolorowe, ozdobione imitacjami kamieni szlachetnych, cekinami, koronka... Wielcy krawcy zaczynaja tworzyc nowe, coraz to oryginalniejsze i coraz bardziej zdobione modele tutu. Z biegiem czasu, wraz z rozwojem techniki tanecznej zmieniac zaczela się tez sylwetka tancerek, która stawala sie coraz szczuplejsza - nogi dluzsze, wezsze biodra a biust mniej obfity. I wlasnie te zalety swietnie podkresla nowe tutu. 
Po drugiej wojnie swiatowej w zwiazku z problemami w zdobyciu materialow potrzebnych do uszycia sukienek, oraz dazeniu choreografow do uwspolczesnienia wizerunku tanca klasycznego, tutu ulega radykanlemu skróceniu, staje się mocno sterczace i jest noszone wysoko na biodrach.



Geneviève Charras w tutu


Tutu w modzie

Mimo, ze nalezy do swiata tanca, tutu regularnie pojawia się w swiecie mody. Slynny kreator mody Jean-Paul Gaultier, zestawiajac ciezkie czarne skorzane kurtki z delikatnymi zwiewnymi tiulowymi spodnicami wypromowal zestaw który, musial znalezc sie w szafie kazdej szanujacej sie fashionistki. Najslynniejszym chyba, filmowym przykladem wykorzystania tiulowej paczki jest scena z kultowego serialu "Sex w wielkim miescie" gdzie postac Carie Bradshaw granej przez Sarah Jessica Parker, przechadza sie po Manhatanie ubrana biala tiulowa spodniczke i rozowy podkoszulek. 



Carie Bradshaw w "Sex w wielkim miescie"


Konstrukcja tutu

Uszycie tutu to jest bardzo czaso i pracochlonne (potrzeba ok. dwadzieścia godzin pracy do uszycia prostego modelu). Do tego jest to praca wymagajaca bardzo duzo delikatnosci i wyczucia, od doswiadczonego krawca. Tlumaczy to wysokie koszty prawdziwych profesjonalnych paczek. 
Strój może być wykonany z następujących materiałów: włosie końskie, gaza, szyfon, organza, organdyna i tarlatan, tiul, woal, nylon. Przy okazji nie zapominajmy, ze nylon pozwolil zrewolucjonizowac nie tylko swiat damskich ponczoch, do czasu pojawienia sie nylonu, byl ogromny problem jak zachowac czyste jedwabne tutu, ktore szybko stawalo sie nieswieze a uprac go nie bylo mozna... 


Tutu, jako kostium damski składa się z trzech elementow: majteczek, spódniczki oraz gorsetu. Spodniczka uszyta jest z wielu, roznej szerokosci, warstw tiulu (miedzy 11 a 13).  Przy paczce klasycznej warstwy tiulu sa czesto specjalnie wzmacniane szwami by zapobiegac ich zaginaniu sie i uczynic je bardziej sztywne (sterczace). Wierzchnia warstwa tutu moze byc wykonana z jedwabiu lub tiulu i jest zdobiona zgodnie z charakterem postaci np. piorami dla Odetty z Jeziora Labedziego; kamieniami szlachetnymi dla Wrozek ze Spiacej Krolewny itp.  Gorset moze byc uszyty z satyny, jedwabiu lub faille (rodzaj tkaniny jedwabnej). Z tylu zapinany jest na haftki lub moze byc sznurowany, co pozwala na sprawna zmiane kostiumu podczas przedstwienia.  Dlugosc gorsetu reguluja ramiaczka, zainstalowane w ten sam sposob jak w damskich biustonoszach. Tutu jest dopasowywane do sylwetki tancerki i generalnie najczesciej jest mocowane na biodrach co pozwala uniknac wrazenia ciezkiej sylwetki. 
Do uszycia dlugiego tutu czyli inaczej paczki romantycznej takiej jak nosza postaci Sylfid czy Wild, potrzeba bardzo dobrej jakosci, specjalnego lekkiego i zwiewnego tiulu. 

Ciekawostki obyczajowe

Od XIX wieku istnieje tradycja gdzie rodzaj tkaniny uzytej do uszycia tutu okresla status tancerki. Kiedys tancerki corps de ballet mogły nosić tutu uszyte tylko z bawełnianego tiulu, podczas gdy tancerki-gwiazdy mialy prawo nosic tutu uszyte z tiulu jedwabnego. Dzisiaj gwiazdy nosza tutu wykonane z muślinu, a pozostale tancerki z organzy.


... i jezykowe

W jezyku polskim nigdy nie spotkalam innego okreslenia dla rozroznienia tutu jak paczka klasyczna (krotka sterczaca) lub paczka romantyczna (dluga zwiewna). W jezyku francuskim  natomiast istnieje kilka rodzajów tutu:
- tutu romantyczne - siegajace do kostek;
- tutu klasyczne- o dlugosci do kolan;
- tutu włoskie - bardzo krótkie;
- Degas tutu - nawiązujące do slynnego francuskiego malarza Edgara Degas, malujacego tancerki;
oraz 
- tutu plaskie, ktore wystepuje w dwoch rodzajach:  
- tutu cerclette - pochodzenia francuskiego, oraz 
- tutu galette (pl. placek,naleśnik) pochodzenia angielskiego. 


Paczka klasyczna lub z fr. tutu cerclette

* tutu (pl. paczka, paczka baletowa) 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Copyright © 2014 Ballet Diffusion , Blogger