Akademia Baletu im. Agryppiny Waganowej

Pewnie malo kto zwrocil uwagę ale w tym roku szkolnym obchodzimy 60 rocznice nadania petersburskiej szkole baletowej imienia Agryppiny Waganowej, jednej z najsłynniejszych pedagogów tańca klasycznego.
Sama szkola rowniez ma bardzo bogata historie gdyż jest jedna z najstarszych szkol baletowych na swiecie. 

Historia Akademii Baletu im Waganowej

4 maja 1738 r. w Sankt Petersburgu, powstała pierwsza Rosyjska Szkoła Tańca Teatralnego. Powstała z inicjatywy zony cara Anny Romanowej i francuskiego mistrza baletu, Jean-Baptiste Landé. Dwanaście dziewcząt i chłopców zaczęło uczyć się "obcych kroków" na jednym z wyższych pięter Pałacu Zimowego. Od 1838 roku szkola ma swoja siedzibę w zabytkowym budynku przy ulicy Rossi 2. 

Siedziba szkoly (zrodlo: dansomanie.net)

Pierwsi nauczyciele to pochodzący z europy zachodniej - Franz Lande, Franz Hilferding i Giovanni Canzianni. Pierwszym rosyjskim nauczycielem, który wyłonił się ze szkoły był Ivan Walberg.

W 1801 Charles Didelot przybył do Petersburga i przejął kierownictwo zespołu baletowego oraz szkoły. Przez ponad 20 lat wykładał w Szkole Imperialnej, tworząc wiele baletów i podnosząc poziom edukacji baletowej do bardzo wysokiego poziomu. W slad za Didelotem, do Petersburga przybyli inni mistrzowie baletu francuskiej szkoły tacy jak Jules Perrot, którego balety  Giselle  i Esmeralda  sa wystawiane na scenie az do dnia dzisiejszego czy Artur Saint Leon, który opracował Coppelię. 

W 1847 roku przybywa do Petersburga najsłynniejszy pedagog i choreograf, który miał ogromny wpływ na szkołę czyli Marius Petipa. W trakcie 63 lat spędzonych w Petersburgu Petipa stworzył czterdzieści sześć oryginalnych pełnych baletów, a także niezliczoną ilość divertissements i baletów na scenę operową. We współpracy z Piotrem Czajkowskim, Petipa stworzył trzy największe arcydzieła klasyczne XIX wieku, Jezioro Łabędzie, Śpiąca Królewne i Dziadka do orzechów. Dziś te balety niezmiennie stanowią trzon repertuaru klasycznego wszystkich zespolow baletowych na całym świecie. Wiele prac Petipy było specjalnie opracowywanych dla uczniów petersburskiej szkoly. 

Jako ciekawostkę warto wsponiec ze mieszkając w Rosji Petipa byl dwukrotnie żonaty. Pierwsza zona to Maria Sourowczikowa z która mial corke Marie Petipa która została tancerka i tanczyla nawet na scenie paryskiej Opera Garnier. Jego druga zona byla Liubow Leonidowna Sawicka z która mial sześcioro dzieci. Cztery córki zostały tancerkami a dwaj synowie aktorami. Pomimo tego sam Petipa podobno nigdy nie nauczył się dobrze mowic po rosyjsku.

Marius Petipa

Innymi znanymi mistrzami baletu, którzy uczyli w carskiej szkole w latach Petipy byli Enrico Cecchetti i Christian Johannson. Synteza eleganckiego stylu francusko-rosyjskiego Johannsona i ekscytacja włoskiej szkoły  Cechettiego wytworzyła pokolenie tancerzy, których imiona są synonimem sławy rosyjskiego baletu  Anna Pawlowa, Tamara Karsawina i Wacław Niżyński.

T.Karsawina i W. Nizynski w Giselle 1910 r.

Kolejnym absolwentem tego okresu był Michail Fokin, którego prace (Chopiniana, Ognisty Ptak, Pietruszka) Stały się zwiastunami nowej ery tańca klasycznego. Fokin nauczał w szkole od 1904 do 1916 roku, a jego uczniowie byli pierwszymi wykonawcami jego choreografii. 
Slynny George Balanchine, cieszący się międzynarodowym uznaniem choreograf i założyciel nowojorskiego baletu, ukończył tę szkołę w 1921 roku. Inni absolwenci tej szkoły to rowniez uznani choreografowie jak  Fiodor Łopuchow, Leonid Ławrowski, Jurij Grigorowicz i Oleg Winogradow.

G.Balanchine

W czasie II wojny światowej, szkola została ewakuowana w momencie gdy Niemcy przekroczyli granice Zwiazku Radzieckiego. Nauczyciele i uczniowie zostali przeniesieni do Permu na Syberii. Nikt w tamtym czasie, nie spodziewał się ile potrwa ewakuacja, wiekszosc byla przygotowana na maksymalnie 3 miesięczna przeprowadzkę, wielu uczniów nie zabralo ze soba nawet ciepłych ubrań. Oblezenie Leningradu (bo tak się wtedy nazywał Petersburg) trwało 3 lata. 
Szkola przez ten czas byla prowadzona przez Katarzyne Gerdt, byla tancerkę maryjskiego. Po wojnie, Gerdt ze względu na niemieckie nazwisko miala zakaz występowania, dlatego została w Permie i zalozyla tam szkole baletowa, która do dnia dzisiejszego uważana jest za filie szkoly Waganowej, gdyż zdecydowana wiekszosc profesorów byla wykształcona w Petersburgu.

W latach 50 i 60 mury szkoly opuścili absolwenci ktorzy stali się wielkimi gwiazdami swiatowego baletu - Rudolf Nurejew, Natalia Makarowa and Michail Barysznikow. 

Niedawne absolwentki Diana Vishneva i Ulyana Lopatkina są rowniez bardzo slynnymi tancerkami, nie tylko w Teatrze Kirowa ale także w wiodących zespolach baletowych na całym świecie.

N.Makarowa i M.Barysznikow

Od samego początku szkoła tworzy wybitnych tancerzy i choreografów, ale pedagogiem ktory miał największy wpływ na system szkoleniowy to Agrippina Waganowa. Waganowa ukończyła petersburska szkole w 1897 roku a po ukończeniu kariery scenicznej rozpoczęła tam naukę w 1921 r. jako mistrz i nauczyciel. Agryppina Waganowa opracowała i skodyfikowala kompleksowy program nauczania, który ustanowił nową erę w edukacji baletowej. W 1957 roku, sześć lat po śmierci Waganowej, szkole nazwano jej imieniem.
W swojej historii Akademia Baletu Waganowej starała się zachować i ulepszyć najlepsze tradycje klasycznego dziedzictwa.

fragment ksiazki "Zasady tanca klasycznego"

Dziś Akademia ma 340 studentów, a konkurencja o miejsce w szkole jest bardzo zacieta. Przez cały rok szkolny tysiące dzieci ubiegają się o konsultacje, aby ocenić ich przydatność do nauki tańca. Spośród nich około 70 jest zakceptowanych i przyjetych do szkoly, ale nauke co roku konczy tylko ok 30 studentów. Ci, którzy wytrwają, dołączają do wiodących zespolow baletowych w Rosji i za granicą. Co ciekawe Akademia Waganowej ksztalci tez doroslych w specjalnosciach choreografia, historia tanca, zarzadzanie teatrem i instutycjami kulturalnymi.

Kim byla Agrippina Y. Waganowa

A. Waganowa

Agrippina Waganowa (1879-1951) była wybitną rosyjską tancerką baletową, choreografem i pedagogiem. Stworzyła własną metodę nauczania baletu, metodę, która wpłynęła na pedagogikę baletową na całym świecie. Jej książka "Zasady tańca klasycznego" (1934) (wydanie polskie 1954), która przedstawia idee profesor Waganowej dotyczące techniki baletowej i pedagogiki, wciąż uważana jest za standard baletowych instrukcji.

Urodzona 26 czerwca 1879 roku w Sankt Petersburgu w Rosji Agryppina Yakowlewna Waganowa była córką woźnego w Teatrze Maryjskim, od wczesnego dziecinstwa poznawala balet. Uczęszczała do Imperialnej Szkoły Baletowej w Petersburgu, a po jej ukończeniu w 1897 roku została zatrudniona w corps de ballet teatru Maryjskiego. Talent Waganowej został wkrótce dostrzezony przez choreografa Mariusa Petipę, ktory chetnie obsadzal ja w rolach charakterystycznych takich baletow jak  "Coppelia" czy  "Don Kichot". Jej taniec szybko stał się znany krytykom ktorzy okrzykneli Waganowa "Królowa Wariacji".   W 1915 roku otrzymala tytuł Balleriny, rok pozniej decyduje sie na pozegnanie ze scena. 

A. Waganowa pierwsza z prawej. (zrodlo dansomanie.net)

Tuż przed rewolucją w 1917 roku Waganowa opuściła scenę i poświęciła swoje życie nauczaniu. Przez pewien czas uczyła w prywatnej Szkole Baletu Rosyjskiego Akima L. Wołyńskiego, jednak później zmieniła ją na Leningradzką Akademie Choreograficzną. Od 1921 r. Aż do śmierci w 1951 r. Agrippina Waganowa uczyła studentów ostatnich trzech lat szkolenia baletowego w Akademii.

W latach 1931-1937 Vaganova pełni także funkcję dyrektora artystycznego Baletu Kirowa. W tym okresie wystawiła swoje wersje zarówno "Jeziora Labedziego" jak i "Esmeraldy" . wraz z "Fontanną Bakczysaraju" i "Płomieniami Paryża" balety okresu Waganowej są nadal uważane za część klasycznego dziedzictwa.

Jednak najważniejszym wkładem Waganowej w balet była jej metoda nauczania, którą opracowała pracując zarówno w Teatrze Kirowa (Maryinsky), jak i Akademii Choreograficznej, obecnie znanej jako Akademia Baletu im. A. Waganowej. 
W ciągu trzydziestu lat spędzonych na nauczaniu baletu i pedagogiki Waganowa opracowała precyzyjną technikę i system nauczania. Jej metoda zsyntetyzowała to, czego nauczyła się od swoich mistrzów dzięki własnym koncepcjom możliwości ruchu i techniki tanca. Rezultatem była genialna, czysta technika połączona z amplitudą ruchu i elastycznością górnej części ciała, która jest cechą charakterystyczną stylu Waganowej.

A. Waganowa  z uczennicami

Wielu studentów pod okiem Waganowej stało się błyskotliwymi balerinami. Pierwszą, w 1925 roku, była Marina Semionowa, baletnica o wielkiej głębi i elokwencji. Po niej nastąpiło kilku innych tancerzy o różnych osobowościach i talentach, jednak wszyscy oni wykazali się wybitnymi cechami wychowania Waganowej. Olga Jordan była olśniewająca i płynna, a Galina Ulanowa nie tylko skupiała się na technicznej doskonałości, ale także ujawniła dramatyczną głębię kreowanych ról. Sam Józef Stalin gdy dowiedział się o jej talencie, kazał ją przenieść do Teatru Bolszoj, gdzie przez 16 lat była wybitna solistka. Inna znana uczennica była Natalia Dudzinska, najbardziej ukochana uczennica Waganowej, ktora stała się gwiazdą leningradzkiej sceny baletowej. Postac Natalii Dudzinskiej jest dość interesująca. Jej matka była tancerką, ale nigdy nie uczęszczała do oficjalnej szkoły. Nauczyła się tańca od prywatnych nauczycieli w Charkowie (Ukraina), potem zaczęła uczyć tańca swoja córke. Gdy Natalia osiągnęła wiek dziesięciu lat, rodzina wyemigrowała do Leningradu i zaczęła szukać dla niej szkoły tańca. Natalia została ostatecznie przyjęta do Akademii Choreograficznej ale ze względu na swoje wyjątkowe zdolności Dudzinska została przyjęta bezpośrednio do piątej klasy, a biorąc pod uwagę jej wiek, powinna rozpoczac pierwszy rok, podobnie jak pozostali uczniowie. Dzis cos takiego nie bylo by mozliwe. Oprócz doskonałości w tradycyjnych baletach, Dudzinska stworzyła wiele ról we współczesnym repertuarze. 

N. Dudzinska

Każda wiosna pojawiala sie nowa balerina o wybitnych umiejetnosciach wykreowanych przez  Agrypinę Waganową. Ostatnią wychowanką Waganowej byla Irina Kolpakowa ktora zadebiutowała w 1951 roku. Była wyjątkową tancerką, której wyrafinowany taniec wciąż pozostaje niezapomniany.

I. Kolpakowa

Po śmierci Waganowej w 1951 roku jej metody nauczania zostały zachowane przez takich instruktorów baletu jak Wera Kostrowinska. W uznaniu osiagniec pedagogicznych szkola otrzymala imie slynnej pedagog a u wejścia do Akademii Baletowej, znajduje się jej popiersie.

Wnetrze szkoly (zrodlo dansomanie.net)

W budynku szkoly znajduje sie muzeum pelne pamiatek po wybitnych tancerzach. To "muzeum" ma funkcję edukacyjną. Studenci Akademii Waganowej muszą mieć wiedzę ze wszystkich dziedzinach sztuki: historii tańca, historii teatru, historii kina oraz malarstwa, muzyki czy scenografii.

Gdy uczniowie przyjeżdżają do szkoły mają prawo do wizyty w muzeum. W pierwszym roku uczęszczają na kurs, który można nazwać "inicjacją do zawodu". Muszą przeciez znać źródła, swojej profesji, czyli historie tych którzy byli wielkimi artystami w różnych okresach i którzy mieli największy wpływ na balet w Rosji.

Pointy nalezace do slynnych tancerek (zrodlo dansomanie.net)

Obecnie Rektorem Akademii Baletu Rosyjskiego im. Agrippiny Waganowej jest Nikołaj Tsiskaridze, były tancerz Teatru Bolszoj i Teatru Maryjskiego. Dyrektorem artystycznym Akademii jest Żanna Ajupowa, była balerina Teatru Maryjskiego

N. Tsikaridze (zrodlo dansomanie.net)