Podobno kiedys, ktos znalazl posrod egipskich hieroglifow rysunki, ktore przedstawialy identyczne ruchy jak te wykonywane przez tancerki kankana... Jednak z wieksza pewnoscia mozna powiedziec, ze w Bretani w XVI w. istanial taniec, ktory nazywal sie Triori, a ktorego opisy przetrwaly do naszych czasow. W tancu Triori kobiety tanczyly same wykonujac dynamiczne kroki przy ktorych podwijaly sukienki. W 1543 Ambroise Paré (slynny lekarz chirurg i anatomista) opisywal festiwal w Dolnej Bretanii w Duc d'Etampes:
„Im bardziej bretonskie kobiety tańczyly Triori tym silniej poruszaly swoimi stopami i pośladkami”.
Jak czesto w histori tanca bywa, korzenie kankana nie sa do konca znane. Pierwsza wzmianka o tym stylu tanca, znajduje sie w opisie tanca wykonywanego przez tancerza Chicard, ktory zainspirowal sie akrobacjami innego znanego tancerza Charlesa Mazuriera. Mazurier w latach 20-tych XIX wieku spopularyzowal rodzaj kadrylu, w którym tanczace pary musiały wykonywać mniej lub bardziej ekscentryczne figury. Jedna z takich figur polegala na wysokim podnoszeniu spodnicy i pokazywaniu nog, w tamtym czasie taki gest uwazany byl za smialy i bardzo erotyczny. Figura ta nazywana byla "le chahut" (pl. hulanki) lub "chahut-coin-coin" (coin-coin oznacza tyle co "kwa-kwa" czyli odglos jaki wydaje kaczka). Tak wiec, mozemy sie domyslac ze nazwa "kankan" ma swoje korzenie w imitacji chodu kaczki.
Wspomniany taniec uwazany byl owczesnie, za bardzo zdeprawowany i jak mozna sie domyslac nie byl tanczony na balach w dobrych domach, byl za to bardzo popularny na balach studenckich i ludowych potancowkach.
Kankan jako taniec wykonywany glownie przez mlodych ludzi odrzuca reguly panujace w spoleczenstwie, odrzuca reguly ubioru i zachowania jakie obowiazywaly dobrze prowadzace sie towarzystwo. Okolo roku 1830 w okresie rewolucji kankan miesza sie z polityka. Tanczenie kankana stalo sie przejawem buntu i wyrazem sprzeciwiania sie wladzy.
Po dokonaniu sie rewolucji gdy Francja staje sie laicka republika, sztywne zasady moralne ulegaja lekkiemu poluzowaniu.
 |
| "Le Bal Mabille" - Jean Béraud (1849-1935) |
W roku 1831 powstaje "Bal Mabille" miejsce ufundowane przez nauczyciela tanca z Faubourg St.Honoré. Bylo to miejsce, w ktorym odbywaly sie regularne imprezy ktore dzis nazwalibysmy wieczorkami tanecznymi. "Bal Mabille" w znacznym stopniu przyczynil sie do spopularyzowania kankana. Wieczorki taneczne w "Bal Mabille" początkowo byly zarezerwowane dla studentów, pozniej zostały otwarte dla szerszej publiczności i przekształcone w rodzaj ogrodu oświetlonego przez 3000 lamp gazowych. Ten wlasnie oswietlony ogrod, w krótkim czasie stal sie waznym miejscem na mapie Paryża. Tolerowany i coraz popularniejszy kankan nie stracił jednak nic ze swego rozpustnego charakteru. Straż miejska, nazywana "le Père La Pudeur" ("Ojciec Skromnosci") pilnowala by pewne zasady moralne na zabawie zostaly zachowane. Pamietac nalezy, ze w tamtym czasie kobiety nosily tzw. "culottes fendues" czyli majtki z peknieciem w kroku.
Celeste Mondagor, wazna osobistosc na balu Mabile, w 1850 r. wypromowala tzw. "kankana ekscentrycznego" - zapierający dech w piersiach taniec, ktory trwal az osiem minut i tanczony byl do popularnych melodii paryskiej muzyki tanecznej w XIX wieku. Kankan ekscentryczny inspirowany byl w duzej mierze tancem praczek z Montmartre, ktore zeby przypodobac sie mezczyznom podciagaly wysoko spodnice, ukazujac halki.
 |
| Praczki z Montmartre przy pracy. zdj. histoires-de-paris.fr |
W tamtym czasie kanakan to nadal taniec wykonywany glownie w parach, w ramach popularnych zabaw tanecznych. W miare gdy stawal sie coraz popularniejszy i tancerki zaczely osiagac coraz wieksza bieglosc techniczna, kankan zaczal rozwijac sie jako pokazy tanca w Moulin de la Galette i Elysée-Montmartre. Szalone tempo, rownowaga i elastycznosc na granicy akrobatyki... Owczesne tancerki byl pol zebraczkami a pol profesjonalnymi tancerkami w przeciwienstwie do lat 90 XIX wieku i wielkich slaw kankana takich jak La Goulue*, Jean Avril, Nini Patte-en-l'air czy la Môme Fromage.
 |
| Pokazy kankana na Elysée-Montmartre (autor ?) |
Podczas, gdy w paryskim kabarecie kankan nadal byl tanczony jako taniec w parach, indywidualnie lub jako grupa, ta nowa angielska wersja wprowadziła typowy styl pokazów music-hallowych czyli jedna linie tancerek, ktore jednoczesnie wykonuja ta sama choreografie. I to wlasnie ten rodzaj kankana stanie sie w przyszlosci najslynniejsza wersja, z ktora turysci z calego swiata beda kojarzyc Paryz.
Ze wzgledu na to, ze kankan to popularny taniec ludowy bardzo dlugo nie istnialy zadne specjalne reguly ani zasady tanca. Od 1885 roku istniala jedna specjalna szkola ktora uczyla tego tanca, prowadzila ja Grille d'Egout na Montmartre. Pomimo duzej mieszanki stylow, calosc tanca zostala w miare spojna, jego podstawa jest "rond de jambe en l'air" a glowne figury kankana, ktore zostaly wyksztalcone to: "la roue" (oznacza kolo ale figure ta po polsku nazywamy gwiazda lub przerzut bokiem), "le grand écart" czyli szpagat. Pojawily sie rowniez takie figury jak "noszenie broni", "pistolet", "skaczace owce", "małe psy".
 |
| Afisz reklamowy pokazow tanca w Moulin de la Galette (zrodlo. www.pariszigzag.fr) |
W 1889 roku swoje podwoje otworzyl "Le Moulin Rouge" (pl. Czerwony Mlyn), ktory szybko stal sie symbolem miasta. "Le Moulin Rouge" stal sie miejscem ktore pozwalalo przekroczyc granice miedzy balami wyzszych sfer a zabawami ludowymi. Slyszac o sukcesie pokazow tanca w Moulin de la Galette i Elysée-Montmartre, Joseph Oller (zalozyciel slynnej Olimpii) i Charles Zidler wpadli na pomysl by pokazac klientom z gornej polki bardzo ekstrawagancki i emocjonujacy taniec w towarzystwie falszywych bandytow i falszywych prostytutek. Mimo tego, ze towarzystwo to bylo falszywe mozna bylo spotkac i prawdziwych bandytow i prawdziwe prostytutki....
 |
| Moulin Rouge w poczatkach dzialalnosci. (zdj. pariszigzag.fr) |
Tak na marginesie jak by sie ktos zastanawial dlaczego akurat Moulin Rouge czyli dlaczego Mlyn jest czerwony?
Do połowy XIX wieku obecna dzielnica Montmartre była jeszcze mala wioską położoną na obrzeżach Paryża. Dopiero w 1860 r. wraz z tuzinem innych gmin wieś na wzgórzu zostala wchlonieta przez stolice. Montmartre bardziej slynelo wowczas z winnic i kamieniołomów niż z zabytków i restauracji. Obszar Montmartre, byl bardzo ceniony przez roznych artystów za wiejską atmosferę, dominowaly tam uprawy winorośli, wiejskie domy i młyny ktorych używano do przetwarzania zbiorów.
"Le Moulin Rouge", od poczatku byl inicjatywa czysto komercyjna , Joseph Oller i Charles Zidler, zastanawiali się, jak sprawić, by nowe, stworzone przez nich miejsce stalo sie bardziej atrakcyjne. Myśląc o historii dzielnicy wybierają młyn, który będzie wpisany w ciag nowo powstajacych budynkow. Chca aby ich kabaret byl wyrazny, charakterystyczny i rzucajacy sie w oczy z daleka. A jaki kolor jest bardziej efektowny, bardziej rozpoznawalny i bardziej przyciągający wzrok niż krwista czerwien? Od razu wykorzystują tez mozliwosc i elektryfikuja fasadę, aby była widoczna w nocy. Budynek "Le Moulin Rouge"w 1889 roku byl piękny i zjawiskowy i zdecydowanie wyroznial sie wśród otaczajacych go białych budynków.
 |
| Wspolczesny widok na kabaret Moulin Rouge przy placu Blanche (bialym ;) |
Ale wracajac do kankana... Caly Paryz stracil glowe dla tancerek ubranych we frywolne, pobudzajace wyobraznie kostiumy, krystalizując tym samym obraz frywolnego paryskiego społeczeństwa, bliskiego temu opisanemu karykaturalnie w "La Vie Parisienne" Offenbacha. Wlasnie z ta muzyką, z którą kankan stanie sie najmocniej kojarzony. Prowokacja przez pokazywanie podwiazek, czarnych rajstop, falbanek stala sie symbolem i jest przez niektorych uwazana za przejaw pierwszego wyzwolenia seksualnego kobiet. Inni w kankanie widzieli aneks do prostytucji, ktora wszedzie byla bardzo powszechna. Przewodnik po przyjemnosciach Paryza w 1898 roku opisuje armie mlodych dziewczat, ktore sa tu by tanczyc, boski taniec gdzie z wielka elastycznoscia wyciagaja noge w powietrze. Miekkosc obyczajow jest tak samo elastyczna jak gibkosc ich ruchow.
Jedna ze slynnych tancerek kankana gdy uczyla mlodsze adeptki zawsze mowila: "spodnice i halki to jest wasza flaga , wasza tarcza i wasz miecz. A szpagat zawsze doprowadzi was do celu".
Kankan staje sie coraz bardziej prowokacyjny a tancerki maja coraz bardziej prowokacyjna bielizne. Jednak mitem jest to, ze kankan byl tanczony bez bielizny. Ta legenda byc moze powstala pod wplywem odwaznych, skandalizujacych zdjec slynnej "La Goulue".
Kankan jest tancem przede wszystkim kobiecym dlatego bylo niewielu tancerzy, których imiona są przekazywane do dzis. Grupa, Quadrille Clodoches pojawiła się w latach 70. XIX wieku, ale jedynym tancerzem ktory stal sie naprawde znany, byl "Valentin le Désossé", prawdziwe nazwisko to Jacques Renaudin, Jego cecha charakterystyczna byla ogromna gibkosc, byl on partnerem slynnej La Goulue w latach 1890-1895 w Moulin Rouge i zostal uwiecznionym przez Toulouse-Lautreca (Valentin le Désossé faktycznie cierpiał na zespół Ehlersa-Danlosa, schorzenie genetyczne charakteryzujące między innymi nadmierna wiotkoscia stawów). Dla upamietnienia jego postaci przyjelo sie, ze bardzo czesto w pokazie tanca pojawia sie bardzo wygimnastykowany tancerz wykonujacy niewiarygodne sztuczki.
 |
| "Le Bal du Moulin Rouge" - Henri de Toulouse Lautrec (Valentin le Désossé jest na przeciwko tancerki) |
Kankan pojawil sie kilka razy w spektaklach baletowych i operetkowych, miedzy innymi :
- "La Boutique Fantasque" z muzyka Rossiniego:
- "La Gaité Parisiene" z muzyka Offenbacha w choreografi Leonida Massina:
- "La Veuve Joyeuse" (Wesola Wdowka) z muzyka Franza Lehara:
Jednym z najpopularniejszych dzieł kinematograficznych jest prawdopodobnie "French Cancan" w rezyserii Jeana Renoira. Film jest bardzo swobodnie inspirowany biografia założycieli Moulin Rouge.
Kankan stal sie symbolem i dziedzictwem francuskiej choreografi. Taniec ten poszerzyl przestrzen wolnosci obyczajowej i mial wplyw na zmiany spoleczne w XIX wieku. Kankan mimo uplywu czasu nadal jest obecny i bardzo chetnie oklaskiwany przez publicznosc, poniewaz dzieki porywajacej, dynamicznej muzyce i szalonej choreografi stal sie kwintesencja radosci zycia.
 |
| Kankan tanczony wspolczesnie. (zdj. Moulin Rouge.fr) |
✩✩✩
LA GOULUE - Ikona pieknej epoki
 |
| Okladka ksiazki o krolowej kankana. |
 |
| La Goulue |
W Moulin de la Galette, Louis poznaje Charlesa zwanego "Vide Bouteile" (pl. Pusta butelka), ktory zabiera ja do Grand de Fouille i wprowadza w towarzystwo z wyzszych sfer - to bylo jej pierwsze wejscie do wielkiego swiata.
Louise nie byla pieknoscia ale posiadala swoj wrodzony urok. Otrzymala przezwisko "La Goulue" , ktory stal sie jej pseudonimem artystycznym. To jej osobowosc, akcent z paryskiego przedmiescia, spontanicznosc i charyzma jest zrodlem admiracji. Artysci i intelektualisci zostaja jej przyjaciolmi. Poznaje malarza Auguste Renoira dla ktorego pozuje...
 |
| La Goulue na obrazie A. Renoira |
Tak na marginesie:
Staro francuskie slowo "la Goulue" (pisane wspolczesnie jako "la Gueule") oznacza morda, pysk. Poczatkowo myslalam, ze jej pseudonim powstal moze od wyrazenia - "Ta Gueule!" czyli stul pysk, zamknij morde - w koncu byla bardzo pyskata. Jednak znalazlam informacje, ze jej pseudonim powstal od zwyczaju, ktory miala tancerka - podchodzila do stolika i bezceremonialnie oprozniala zawartosc szklanki klienta...
 |
| "Tancerka Moulin Rouge" - Toulouse-Lautrec (Muzeum d'Orsay zdj. Herve Levandowski) obraz przedstawia tanczaca La Goulue i Valentina le Désossé |
Zafascynowany jej osoba Joseph Oller zatrudnia ja w nowo otwartym Moulin Rouge, gdzie La Goulue z miejsca staje sie krolowa paryskiej nocy. Tanczyla kankana na stolach z rozwianym wlosem, gdyz w czasach gdy kapelusz byl obowiazkowy dla wszytskich tancerek ona jako jedyna tanczyla bez niego. W trakcie tanca prezentowala wszystkim piekne male serduszko wyhaftowane na swoich pantalonach. Oczarowywala mezczyzn wirem swoich halek a gdy byli juz oniemiali z wrazenia sciagala im noga z glow kapelusze...
 |
| Rysunek satyryczny przedstawiajacy tancerke kankana (G. Mouton) |
Wlascicielom Moulin Rouge nie podobalo sie tak wielkie spoufalanie tancerek z publika, gdy zwrocili uwage La Goulue, wywolali tym jej wielka wscieklosc, tak wielka, ze bez wachania rozbila na glowie jednego z wlascicieli kabaretu dwie butelki wina.
La Goulue zarabiala 800 frankow miesiecznie. Miala jeszcze dodatkowe dochody z prywatnych balow i tourne zagranicznych. Jest najlepiej oplacana gwiazda swojej epoki. Wynajmuje luksusowy dom przy Champs-Elysées. Bardzo chetnie i czesto demonstruje swoj nieznosny, ekscentryczny charakter. Do pracy jezdzi karoca co w tamtych czasach jest szczytem szyku i luksusu, a na proby przychodzi razem z mala koza na smyczy. Pozuje do zdjec nago, czym wywoluje ogromny skandal. Jej slownictwo bylo tak "wykwintne" ze mowiono, ze potrafila zawstdzic najwiekszych zbirow i rzezimieszkow .
 |
| Skandalizujace zdjecia La Goulue (zdj. histoires-de-paris.fr) |
Louise Weber laczyla gracje z wulgarnoscia i nie miala oporow by zwracac sie do najwiekszych notabli po imieniu. Pewnego razu smialo zapytala ksiecia Walii przyszlego krola Edwarda VII czy postawi jej szampana.
La Goulue staje sie ulubionym tematem dla malarza Toulouse-Lautreca, ktory uniesmiertelnil ja w swoich obrazach dla Moulin Rouge. Krolowa kankana lubila prace artysty. Wiedziala, ze jego rysunki sa tylko zludzeniem, ze pod pieknymi obrazami skrywa sie prawdziwy bol zycia.
Prowadzac zycie na bardzo wysokim poziomie i zadajac coraz wiekszych stawek, La Goulue popelnila blad decydujac sie odejsc z Moulin Rouge by wystawic wlasny spektakl. Zakupila barak La Foren, poprosila Toulouse Lautreca by jej cos namalowal na kupionej przez nia budzie...
Mimo tego biznes sie nie udal i Weber zaczela pic.
 |
| Informacja prasowa o ataku pumy na tresera. (zdj. histoires-de-paris.fr) |
W 1899 zarabiala na zycie tanczac w cyrku Adrianne pomiedzy 4 lwami. Pozniej postanowila zostac treserka i z cyrkiem La Renta rozpoczela wystepy. Byly iluzjonista Joseph-Nicolas Droxler, ktorego poslubila w 1901 dal jej kilka lwow w prezencie slubnym i razem otworzyli cyrk obwozny. W 1904 roku uratowala zycie swojemu mezowi, ktory zostal zaatakowany przez pume. Jej syn urodzony 1895 roku z nieznanego ojca, w wieku 10 lat zostal najmlodszym treserem.
Ponizej unikalny film z 1928 roku przedstawiajacy La Goulue nazywana wtedy Madame Louise.
Wraz z nadejsciem XX wieku, pokazy cyrkowej tresury zwierzat stopniowo stracily popularnosc, mimo to La Goulue zajmuje sie tym, bez przerwy az do wybuchu I wojny. Pozniej chwilowo zajmuje sie aktorstwem i gra w malych teatrach.
W roku 1914 jej maz ginie na wojnie. Louis ma jeszcze obwozny barak, na ktorym widnial napis - La Goulue z baru Moulin Rouge, w ktorym tresuje zwierzeta, az do 1923 roku, do smierci syna. Po smierci syna, Louis Weber popadla w alkoholizm i do konca zycia mieszkala w obwoznym baraku, na przedmiesciach Paryza, otaczajac sie starymi, chorymi zwierzetami cyrkowymi oraz psami i kotami. Czesto widywano ja na Montmartre.
Zmarla 29 stycznia 1929 roku, pochowana zostala na cmentarzu Pantin. Ekshumowana w 1992 roku, gdzie przeniesiono jej szczatki na cmentarz Montmartre.
 |
| Notka z gazety informujaca o smierci gwiazdy. |
 |
| Tutaj spoczywa Louis Weber nazywana La Goulue - kreatorka francuskiego kankana. |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz